لاپاراسکوپی کیسه صفرا که با نام کوله سیستکتومی لاپاراسکوپیک نیز شناخته می شود ، روشی کم تهاجمی و رایج برای برداشتن کیسه صفرا است. کیسه صفرا اندامی کوچک در سمت راست شکم و در زیر کبد است که وظیفه ذخیره و ترشح صفرا را بر عهده دارد. در برخی افراد ، این عضو به دلایل مختلفی مانند تشکیل سنگ های صفراوی ، دچار اختلال شده و نیاز به جراحی دارد. در مقاله پیش رو ، به چگونگی ، کابرد و مزایای این عمل می پردازیم.
دلایل انجام لاپاراسکوپی کیسه صفرا
عمل کیسه صفرا ممکن است به منظور برداشتن کیسه صفرا یا درمان مشکلات این عضو انجام شود. دلایل گوناگونی برای انجام این عمل وجود دارد که مهم ترین آن ها در ادامه آمده است :
- سنگ کیسه صفرا : رایج ترین دلیل جراحی ، وجود سنگ در کیسه صفرا است که می تواند باعث درد ، تهوع ، التهاب و عفونت شود.
- کوله سیستیت حاد یا مزمن : التهاب کیسه صفرا که ممکن است در اثر انسداد مجرای صفراوی ایجاد شود.
- پانکراتیت صفراوی : التهاب پانکراس ناشی از عبور سنگ صفراوی به مجاری صفراوی
- پولیپ های کیسه صفرا یا کیسه صفرای چینی : می توانند پیش زمینه سرطان باشند.
علت مرگ بعد از عمل کیسه صفرا
مرگ بعد از عمل کیسه صفرا (کوله سیستکتومی) پدیده ای نادر است ، اما می تواند به دلایل مختلف رخ دهد. یکی از مهم ترین علل ، خونریزی شدید حین یا پس از جراحی است که در صورت کنترل نشدن می تواند به شوک منجر شود. آسیب به مجاری صفراوی یا اندام های مجاور مانند روده و کبد نیز از دیگر عوامل خطرساز محسوب می شود. عفونت گسترده پس از جراحی ، یکی از دلایل جدی مرگ است ، به ویژه اگر سیستم ایمنی بیمار ضعیف باشد. همچنین آمبولی ریه یا لخته خون پس از عمل می تواند تهدید کننده حیات باشد. بیماری های زمینه ای نظیر مشکلات قلبی و ریوی ، احتمال بروز عوارض مرگبار را افزایش می دهند. بنابراین انجام بررسی های کامل پیش از عمل ، تکنیک صحیح جراحی و مراقبت های دقیق بعد از عمل نقش حیاتی در پیشگیری از مرگ دارند.
جهت دریافت نوبت مشاوره با دکتر نسرین کریمی در کرمانشاه فرم تماس زیر را پر کنید.
آیا عمل لاپاراسکوپی کیسه صفرا درد دارد؟
عمل لاپاراسکوپی کیسه صفرا معمولاً با درد زیادی همراه نیست و نسبت به جراحی باز ، درد بسیار کمتری دارد. این روش با برش های کوچک انجام می شود و بیمار اغلب تنها درد خفیف تا متوسطی در محل برش ها یا شانه (به دلیل گاز تزریق شده به شکم) احساس می کند. درد معمولاً طی چند روز کاهش می یابد و با مصرف مسکن های ساده قابل کنترل است. بیشتر بیماران طی یک تا دو هفته به فعالیت های روزمره خود بازمی گردند. در مجموع ، لاپاراسکوپی کیسه صفرا یک روش کم تهاجمی ، ایمن و کم درد است که دوره نقاهت کوتاهی دارد. البته میزان درد می تواند بسته به شرایط فردی ، سن ، سابقه بیماری و تحمل درد متفاوت باشد.
مزایای لاپاراسکوپی کیسه صفرا نسبت به جراحی باز
- برش های عمل کوچک تر است.
- امکان چسبندگی در این عمل نسبت به روش باز کمتر است.
- بعد از عمل ، درد کمتری حس می شود.
- دوران نقاهت لاپاراسکوپی کوتاه تر از عمل باز است.
- خطر عفونت در لاپاراسکوپی صفرا کمتر است.
نحوه انجام عمل جراحی کیسه صفرا با لاپاراسکوپی
برای انجام عمل کیسه صفرا بیمار به طور کامل بیهوش می شود. بعد از بیهوش شدن بیمار ، جراح معمولاً ۳ تا ۴ برش کوچک (۰.۵ تا ۱ سانتی متری) روی شکم ایجاد می کند. در مرحله بعد ، گاز دی اکسید کربن برای افزایش فضای داخل شکم و دید بهتر جراح تزریق می شود. پس از آن ، لاپاراسکوپ (دوربینی با قابلیت بزرگ‌نمایی) و ابزارهای جراحی وارد شکم می شود. در برخی موارد حاد ، جراح کیسه صفرا را از مجرای صفراوی و بافت های اطراف جدا می کند و از طریق یکی از برش ها خارج می کند. اما اغلب ، عمل لاپاراسکوپی کیسه صفرا برای برداشتن سنگ کیسه صفرا انجام شود می شود. بعد از اتمام جراحی و اطمینان از عدم خونریزی یا نشتی صفرا ، برش ها بخیه و پانسمان می شوند.
آیا برداشتن کیسه صفرا خطر دارد؟
برداشتن کیسه صفرا (کوله سیستکتومی) به روش لاپاراسکوپی یکی از رایج ترین و ایمن ترین جراحی ها است ، اما مانند هر عمل جراحی ، بدون خطر نیست. عوارض احتمالی شامل خونریزی ، عفونت محل برش ، آسیب به مجاری صفراوی ، نشت صفرا یا آسیب به اعضای مجاور مانند روده یا کبد می شود. البته این موارد نادر هستند و در دست جراح ماهر احتمال بروز آن ها بسیار کم است. برخی بیماران پس از جراحی ممکن است دچار مشکلات گوارشی مانند اسهال یا سوء هاضمه شوند که معمولاً موقتی هستند. افرادی که بیماری های زمینه ای دارند یا کیسه صفرای آن ها بسیار ملتهب است ، ممکن است بیشتر در معرض عوارض باشند. مشاوره پیش از عمل و پیروی دقیق از توصیه های جراح ، نقش مهمی در کاهش خطرات احتمالی دارد و روند بهبودی را تسهیل می کند.
بعد از عمل کیسه صفرا چه اتفاقی می افتد ؟
بعد از عمل کوله سیستکتومی ، تغییراتی در روند گوارش و وضعیت عمومی بدن ممکن است رخ دهد که در ادامه به شرح مختصر آن می پردازیم.
- حذف ذخیره صفرا
کیسه صفرا وظیفه ذخیره و تغلیظ صفرا را دارد. پس از برداشتن آن طی عمل لاپاراسکوپی کیسه صفرا ، صفرا مستقیماً از کبد به روده کوچک می رود. این باعث می شود که صفرا دیگر در زمان مناسب (مثلاً هنگام خوردن غذاهای چرب) به خوبی ترشح نشود.
- تغییرات گوارشی
ممکن است بعد از جراحی برداشتن صفرا تغییرات گوارشی از جمله اسهال یا شل شدن مدفوع به ویژه در هفته های اول بعد از عمل ، نفخ و گاز شکم و احساس سنگینی یا ناراحتی پس از خوردن غذاهای چرب ایجاد شود.
- رژیم غذایی
در هفته های اول بعد از لاپاراسکوپی کیسه صفرا ، پزشک معمولاً رژیم کم چرب ، سبک و پر فیبر تجویز می کند. به مرور زمان ، بدن تطبیق پیدا می کند و بسیاری از افراد می توانند رژیم غذایی طبیعی داشته باشند (البته با محدود کردن غذاهای چرب و سنگین).
- بهبود و بازگشت به زندگی عادی
بیشتر افراد پس از چند هفته به زندگی عادی باز می گردند. بدن اغلب با نبود کیسه صفرا تطبیق پیدا می کند و بسیاری از افراد بدون مشکل طولانی مدت زندگی می کنند.
عوارض احتمالی لاپاراسکوپی صفرا
اگرچه لاپاراسکوپی کیسه صفرا ایمن است ، ولی احتمال بروز برخی عوارض مانند سایر عمل ها وجود دارد که عبارتند از : خونریزی ، عفونت زخم ها ، آسیب به مجاری صفراوی یا اندام های مجاور ، نشت صفرا و عوارض بیهوشی که اغلب این موارد موقتی و قابل درمان هستند.
دوران نقاهت و مدت استراحت بعد از عمل کیسه صفرا
دوره نقاهت و مدت استراحت بعد از عمل کوله سیستکتومی بستگی به نوع عمل دارد. اما به طور کلی ، اکثر بیماران ظرف ۱ تا ۳ روز از بیمارستان مرخص می شوند. در ادامه ، مدت و چگونگی نقاهت بر اساس نوع عمل کیسه صفرا آورده شده است :
عمل لاپاراسکوپی کیسه صفرا (کم تهاجمی)
- بازگشت به فعالیت های سبک : معمولاً ۳ تا ۷ روز بعد
- بازگشت به کار (اداری یا سبک) : حدود ۱ تا ۲ هفته
- فعالیت های سنگین یا ورزشی : معمولاً بعد از ۴ تا ۶ هفته
عمل باز (جراحی سنتی با برش بزرگ تر)
- بازگشت به فعالیت های سبک : حدود ۲ تا ۴ هفته
- بازگشت به کار : معمولاً ۴ تا ۶ هفته
- فعالیت های سنگین : ۶ تا ۸ هفته یا بیشتر
مراقبت ها و توصیه های عمومی و مهم
تا چند هفته بعد از لاپاراسکوپی کیسه صفرا از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید. در صورت وجود درد ، تب ، قرمزی در محل زخم ، تهوع شدید و ترشحات غیر طبیعی با پزشک تماس بگیرید. همچنین ، رژیم غذایی سبک و کم چرب در هفته های اول را طبق دستور پزشک متخصص رعایت کنید.
عمل لاپاراسکوپی کیسه صفرا چقدر طول می کشد؟
عمل لاپاراسکوپی کیسه صفرا معمولاً بین ۳۰ تا ۹۰ دقیقه طول می کشد ، اما مدت زمان دقیق آن به عوامل مختلفی بستگی دارد ، از جمله شرایط فیزیکی بیمار ، وجود التهاب یا چسبندگی ، تجربه جراح و پیچیدگی جراحی. در مواردی که کیسه صفرا به شدت ملتهب یا عفونی باشد ، ممکن است عمل کمی طولانی تر شود. همچنین اگر طی عمل مشکلی پیش آید یا جراح تشخیص دهد که شرایط برای ادامه به صورت لاپاراسکوپی مناسب نیست ، ممکن است به جراحی باز تبدیل شود که زمان بیشتری می برد. بعد از پایان جراحی ، بیمار حدود چند ساعت تحت نظر قرار می گیرد و در صورت عدم وجود مشکل خاص ، معمولاً در همان روز یا روز بعد مرخص می شود. این روش از جمله جراحی های کم تهاجمی با زمان عمل نسبتاً کوتاه محسوب می شود.
چه کسانی نمی توانند لاپاراسکوپی کیسه صفرا انجام دهند؟
- بیماران با مشکلات شدید قلبی یا ریوی : افرادی که نارسایی قلبی پیشرفته یا بیماری شدید ریوی (مثل COPD شدید) دارند ، به دلیل خطر بیهوشی عمومی و فشار گاز CO₂ در شکم ، ممکن است کاندید مناسبی نباشند.
- بیماران با سابقه جراحی های متعدد شکمی : وجود چسبندگی های شدید داخل شکم ناشی از جراحی های قبلی ، می تواند مانع دید جراح و انجام ایمن لاپاراسکوپی شود.
- وجود عفونت های شدید و کنترل نشده در ناحیه شکم : در مواردی که بیمار دچار آبسه یا پریتونیت پیشرفته باشد ، انجام عمل باز ترجیح داده می شود.
- بیماران با اختلالات شدید انعقادی : افرادی که مشکلات انعقادی جدی دارند (مثل هموفیلی کنترل نشده یا مصرف داروهای ضد انعقاد بدون اصلاح مناسب) در معرض خونریزی خطرناک قرار می گیرند.
- خانم های باردار در سه ماهه سوم بارداری : به علت بزرگ بودن رحم و خطر آسیب به جنین ، انجام لاپاراسکوپی در این دوران محدودیت دارد.
- بیماران بسیار چاق (چاقی مفرط شدید) : در برخی افراد با BMI بسیار بالا ، لاپاراسکوپی ممکن است دشوار و پرخطر باشد و جراح به سمت عمل باز برود.
- بیماران ناپایدار از نظر همودینامیک : افرادی که فشار خون یا ضربان قلب آن ها پایدار نیست ، کاندید بیهوشی و عمل لاپاراسکوپی محسوب نمی شوند.
- سرطان پیشرفته کیسه صفرا یا مجاری صفراوی : در این بیماران عمل باز ارجح است ، چون لاپاراسکوپی نمی تواند برداشت کامل و ایمن را تضمین کند.
