انسداد روده یکی از شرایط پزشکی است که می تواند به سرعت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد و نیازمند توجه فوری باشد. تصور کنید مسیر پیچیده و طولانی روده به عنوان یک جاده پر رفت وآمد که ناگهان مسدود می شود ؛ این انسداد باعث توقف حرکت مواد غذایی و مایعات شده و در نتیجه درد ، نفخ و مشکلات گوارشی جدی به وجود می آورد. اگر این مشکل به موقع درمان نشود ، ممکن است باعث آسیب جدی به بافت های روده و حتی تهدید جان بیمار شود. انسداد روده می تواند دلایل متعددی داشته باشد ، از چسبندگی های پس از جراحی گرفته تا تومورها یا بیماری های التهابی. شناخت سریع علائم و اقدام به موقع ، کلید اصلی پیشگیری از عوارض خطرناک و بازگرداندن سلامت دستگاه گوارش است.
علت بروز انسداد روده چیست؟
علت بروز این عارضه می تواند به دلایل مختلفی وابسته باشد و بسته به محل انسداد (روده کوچک یا بزرگ) تفاوت هایی دارد. در ادامه ، علل شایع انسداد روده بررسی شده است.
- چسبندگی های داخل شکم (Adhesions) : چسبندگی ها معمولاً پس از جراحی شکم ایجاد می شوند و یکی از رایج ترین علل انسداد در روده به ویژه در روده باریک هستند. این چسبندگی ها باعث پیچ خوردگی یا فشرده شدن روده می شوند.
- فتق (Hernia) : فتق زمانی رخ می دهد که بخشی از روده از دیواره شکم خارج شود. اگر روده در محل فتق گیر کند ، جریان خون مختل و مسیر عبور محتویات روده مسدود می شود.
- تومورها و سرطان ها : رشد تومور در روده ، به ویژه در روده بزرگ ، می تواند مسیر را به طور کامل یا نسبی مسدود کند. در بیماران سرطانی ، انسداد ممکن است به دلیل گسترش بیماری نیز رخ دهد.
- ولولوس (Volvulus) : پیچ خوردگی روده که باعث قطع جریان خون و انسداد کامل می شود. این وضعیت بیشتر در روده بزرگ (مخصوصاً سیگموئید) دیده می شود و نیاز به جراحی فوری دارد.
- بیماری های التهابی روده (مثل کرون) : در بیماری کرون ، التهاب مزمن می تواند باعث تنگی و باریک شدن بخشی از روده شود که منجر به انسداد می گردد.
- گیر کردن جسم خارجی یا سنگ صفراوی : در موارد نادر ، بلع اشیای غیرقابل هضم یا ورود سنگ صفرا به روده می تواند باعث انسداد شود.
- یبوست شدید : یبوست مزمن ، به ویژه در سالمندان یا بیمارانی که تحرک ندارند ، می تواند منجر به انسداد نسبی یا کامل روده شود.
علائم اولیه انسداد روده چیست؟
- درد شکم
- نفخ شکم
- تهوع
- استفراغ
- نداشتن دفع یا گاز
- کاهش اشتها
- احساس پری یا سنگینی در شکم
- صداهای غیرطبیعی یا قطع کامل صداهای روده‌ای
چگونه بفهمیم انسداد روده داریم؟
برای تشخیص انسداد در روده ، توجه به علائم بدنی بسیار مهم است. یکی از اولین نشانه ها ، درد شکمی مداوم و شدید است که معمولاً به صورت موجی ظاهر می شود. نفخ غیرطبیعی ، تهوع ، استفراغ و نداشتن دفع مدفوع یا گاز نیز از دیگر علائم هشداردهنده هستند. در برخی موارد ، بیمار احساس پری و سنگینی مداوم در شکم دارد و صدای حرکات روده ای کاهش می یابد یا کاملاً قطع می شود. اگر این علائم بیش از چند ساعت ادامه پیدا کنند ، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد. پزشک معمولاً از روش هایی مانند معاینه شکم ، تصویربرداری (مانند عکس ساده شکم یا سی تی اسکن) و آزمایش خون برای تشخیص انسداد روده استفاده می کند. تشخیص زودهنگام می تواند از بروز عوارضی مانند آسیب به بافت روده ، سوراخ شدن روده یا عفونت شدید جلوگیری کند. بنابراین ، بی توجهی به این علائم می تواند جان بیمار را به خطر بیندازد.
بهترین روش درمان انسداد روده چیست؟
- استراحت روده و تغذیه وریدی : در مواردی که انسداد جزئی و بدون علامت شدید است ، پزشک ممکن است با قطع تغذیه دهانی و جایگزینی آن با سرم و تغذیه وریدی ، فرصت بهبود طبیعی را برای روده فراهم کند.
- سوند بینی معده ای (NG tube) : قرار دادن لوله ای از طریق بینی تا معده به خارج کردن گاز و مایعات اضافی کمک می کند و فشار روی روده کاهش می یابد. این روش اغلب برای کاهش علائم تهوع ، استفراغ و نفخ به کار می رود.
- درمان دارویی : در برخی موارد ، داروهای ضد درد ، ضد تهوع و داروهای تنظیم کننده حرکات روده ممکن است تجویز شود. همچنین در انسدادهای ناشی از التهاب یا اسپاسم ، داروهای ضد التهاب یا آنتی بیوتیک ها کاربرد دارند.
- جراحی : اگر انسداد کامل باشد یا نشانه هایی از آسیب بافت روده ، سوراخ شدگی یا خون رسانی نامناسب وجود داشته باشد ، جراحی ضروری است. در جراحی ممکن است ناحیه آسیب دیده برداشته یا انسداد رفع شود. این روش در انسداد ناشی از تومورها ، چسبندگی های شدید یا فتق بسیار رایج است.
- آندوسکوپی : در برخی موارد خاص مانند انسدادهای ناشی از تومورهای قابل مشاهده در کولون ، پزشک ممکن است از آندوسکوپی درمانی برای باز کردن مسیر یا گذاشتن استنت استفاده کند.
آیا انسداد روده باعث تهوع و استفراغ می شود؟
بله ، انسداد روده یکی از علل شایع تهوع و استفراغ است. هنگامی که مسیر عبور محتویات روده به دلیل چسبندگی ، تومور ، فتق یا عوامل دیگر مسدود می شود ، مواد غذایی ، مایعات و گازها نمی توانند به درستی از روده عبور کنند. این تجمع باعث ایجاد فشار در دستگاه گوارش شده و در نتیجه ، بیمار دچار تهوع و استفراغ می شود.انسداد در روده باریک ، استفراغ معمولاً زودتر و شدیدتر رخ می دهد و ممکن است حاوی مواد غذایی هضم نشده یا حتی صفرا باشد. در حالی که در انسداد روده بزرگ ، تهوع و استفراغ ممکن است دیرتر ظاهر شوند. تداوم این علائم همراه با درد شکم ، نفخ و قطع دفع ، می تواند نشانه ای جدی از این عارضه باشد و نیاز به مراجعه فوری به پزشک دارد. تشخیص و درمان سریع در این شرایط ، برای جلوگیری از عوارض خطرناک ضروری است.
