کوتاهی بند زبان یا آنکیلوگلاسیا یکی از مشکلات مادرزادی است که ممکن است در نوزادان ، کودکان یا حتی بزرگسالان مشاهده شود. در این حالت ، بند نازکی که زبان را به کف دهان متصل می کند کوتاه یا سفت است و حرکت آزاد زبان را محدود می سازد. شاید این موضوع در ابتدا ساده به نظر برسد ، اما می تواند باعث مشکلاتی مانند اختلال در شیر خوردن نوزاد ، تأخیر در گفتار کودک ، مشکلات تلفظ و حتی دشواری در بلع یا بهداشت دهان شود. خوشبختانه با تشخیص به موقع و مراجعه به پزشک متخصص ، درمان آن از طریق روش های ساده ای مانند جراحی کوتاهی بند زیر زبان یا گفتاردرمانی امکان پذیر است. آگاهی والدین از علائم این مشکل نقش مهمی در پیشگیری از عوارض طولانی مدت دارد.
علت های اصلی کوتاهی بند زبان در نوزادان چیست؟
- اختلالات ژنتیکی و ارثی : آنکیلوگلاسیا در بسیاری از موارد به دلایل ژنتیکی و وراثتی ایجاد می شود. اگر یکی از والدین یا بستگان نزدیک به این مشکل دچار بوده اند ، احتمال بروز آن در نوزاد بیشتر است.
- نقص در رشد جنینی : در دوران بارداری ، اگر روند رشد دهان و زبان نوزاد به درستی انجام نشود یا بند زبان به طور کامل تکامل نیابد ، ممکن است بند زبان کوتاه تر یا ضخیم تر از حد طبیعی باقی بماند.
- تکامل ناقص بافت های دهانی : در برخی نوزادان ، به دلایل ناشناخته ، رشد بافت های دهانی به ویژه بند زبان به صورت ناقص انجام می شود که نتیجه آن محدودیت حرکت زبان است.
- مشکلات متابولیکی یا سندروم های خاص : کوتاهی بند زیر زبان در نوزادان ممکن است با برخی سندروم های مادرزادی مانند سندروم داون همراه باشد که در آن ها اختلالات رشدی مختلف از جمله در ناحیه دهان و زبان دیده می شود.
درمان کوتاهی بند زبان بدون جراحی امکان پذیر است؟
درمان کوتاهی بند زیر زبان بدون جراحی در برخی موارد امکان پذیر است ، به ویژه زمانی که شدت آن خفیف یا متوسط باشد. در این شرایط ، از تمرین های حرکتی و گفتاردرمانی برای بهبود انعطاف پذیری و حرکت زبان استفاده می شود. تمرین هایی مانند بالا بردن نوک زبان به سقف دهان ، کشش آرام زبان به طرفین و تمرین های بلع و تلفظ خاص می توانند به مرور دامنه حرکت زبان را افزایش دهند. همچنین در نوزادان ، در صورت خفیف بودن مشکل ، گاهی با بزرگ تر شدن کودک و رشد طبیعی بدن بند زبان به تدریج کشیده تر شده و مشکل برطرف می شود. با این حال ، در مواردی که آنکیلوگلاسیا شدید است و مشکلاتی مانند اختلال در تغذیه یا گفتار ایجاد می کند ، معمولاً روش های غیرجراحی کافی نیستند و نیاز به انجام جراحی وجود دارد.
عوارض کوتاهی بند زبان در کودکان چیست؟
- اختلال در تکلم و تلفظ کلمات
- مشکل در شیر خوردن و بلع
- کاهش تحرک و انعطاف پذیری زبان
- مشکلات در بهداشت دهان و دندان
- افزایش احتمال پوسیدگی دندان ها
- دشواری در خوردن غذاهای خاص
- مشکلات اجتماعی و کاهش اعتماد به نفس
- اختلال در رشد فک و فرم دهان
- مشکلات تنفسی خفیف در برخی موارد
- تأخیر در یادگیری مهارت های گفتاری
بهترین سن برای جراحی کوتاهی بند زیر زبان چه زمانی است؟
بهترین سن برای جراحی کوتاهی بند زیر زبان بسته به شدت مشکل و علائم آن متفاوت است ، اما معمولاً در نوزادان و کودکان خردسال انجام می شود. اگر نوزاد به دلیل کوتاهی بند زبان دچار مشکل در شیر خوردن یا وزن گیری باشد ، جراحی می تواند در همان ماه های اول زندگی انجام شود. در کودکان بالاتر از یک سال که مشکلات گفتاری یا تلفظی دارند ، سن مناسب برای جراحی معمولاً بین ۲ تا ۵ سالگی در نظر گرفته می شود تا پیش از شروع مدرسه ، مهارت های گفتاری بهبود یابد. در موارد خفیف ، ممکن است نیاز به جراحی نباشد و با گفتاردرمانی مشکل حل شود.
چگونه آنکیلوگلاسیا در بزرگسالان و نوزادان تشخیص داده می شود؟
در نوزادان ، پزشک ابتدا به مشکلات شیر خوردن ، ضعف در وزن گیری و گریه های غیرعادی توجه می کند. سپس با معاینه دهان ، بند زبان را بررسی می کند تا ببیند آیا حرکت زبان به سمت بالا و جلو محدود شده است یا خیر. نوزادانی که نمی توانند نوک زبان خود را به سقف دهان برسانند یا بند زبانشان ضخیم و کوتاه است ، احتمال آنکیلوگلاسیا دارند. در بزرگسالان ، تشخیص بیشتر به دلیل مشکلات گفتاری ، دشواری در بلع یا محدودیت حرکت زبان انجام می شود. پزشک از بیمار می خواهد زبان خود را به جهات مختلف حرکت دهد و بند زبان را بررسی می کند. اگر حرکت زبان محدود باشد و باعث مشکلات در تلفظ یا جویدن شود ، کوتاهی بند زبان تشخیص داده می شود. گاهی اوقات برای تشخیص بهتر ، از روش های تصویربرداری یا ارزیابی گفتار استفاده می شود. تشخیص به موقع و دقیق به انتخاب درمان مناسب کمک می کند و از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری می نماید.
