آنوس بسته یا آترزی آنال ، یکی از ناهنجاری های مادرزادی دستگاه گوارش است که در آن مسیر طبیعی دفع مدفوع به دلیل انسداد یا فقدان مقعد ، به طور کامل یا جزئی مسدود شده است. این اختلال معمولاً در بدو تولد تشخیص داده می شود و می تواند به تنهایی یا همراه با سایر ناهنجاری های مادرزادی بروز کند. علت دقیق بروز مقعد بسته هنوز به طور کامل مشخص نیست ، اما عوامل ژنتیکی و اختلالات رشد جنینی در هفته های ابتدایی بارداری نقش مهمی دارند. تشخیص سریع و درمان به موقع ، اهمیت زیادی در پیشگیری از عوارض جدی این بیماری دارد. جراحی ، اصلی ترین روش درمانی مقعد بسته محسوب می شود و بسته به شدت و نوع ناهنجاری ، برنامه درمان می تواند متفاوت باشد. آگاهی والدین و تیم درمانی ، نقش کلیدی در موفقیت روند درمان دارد.
هر آنچه که باید از آنوس بسته بدانید !
مقعد بسته یک ناهنجاری مادرزادی دستگاه گوارش است که در آن مسیر خروج مدفوع به طور کامل یا ناقص مسدود بوده و مقعد به طور طبیعی شکل نگرفته است. این مشکل معمولاً در ساعات اولیه پس از تولد شناسایی می شود و می تواند در کنار سایر ناهنجاری های مادرزادی مانند مشکلات قلبی یا ادراری وجود داشته باشد. علت دقیق آنوس بسته به طور کامل مشخص نیست ، اما اختلال در تکامل بخش انتهایی روده در دوران جنینی ، نقش اصلی را دارد.
آشنایی با علائم مقعد بسته در نوزادان
- عدم دفع مکونیوم در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول پس از تولد
- تورم و اتساع شکم
- استفراغ (گاهی همراه با صفرا)
- خروج مدفوع از مسیر غیرطبیعی مانند واژن یا مجرای ادرار
- درد و بی قراری نوزاد
- تغییر رنگ پوست اطراف مقعد (کبودی یا قرمزی)
- فقدان یا تغییر شکل دهانه مقعد
علت آنوس بسته در جنین چیست؟
- اختلال در تکامل جنینی : مشکل در رشد و تکامل بخش پایانی روده و مقعد طی هفته های اولیه بارداری که منجر به بسته شدن یا عدم تشکیل طبیعی مقعد می شود.
- عوامل ژنتیکی : وجود جهش های ژنتیکی یا سابقه خانوادگی ناهنجاری های دستگاه گوارش که احتمال بروز آنوس بسته را افزایش می دهد.
- اختلال در تقسیم بندی بافت های جنینی : عدم تفکیک مناسب بین بخش انتهایی روده و پوست باعث ایجاد انسداد یا نقص در محل مقعد می شود.
- عوامل محیطی : قرار گرفتن مادر در معرض مواد شیمیایی مضر ، داروهای خاص یا عوامل عفونی در دوران بارداری که روی تکامل جنین تأثیر منفی می گذارد.
- نقص در عملکرد سلول‌های عصبی : اختلال در تشکیل شبکه عصبی منطقه انتهایی روده که بر کنترل حرکات روده تأثیر دارد.
- سندروم‌های همراه : بروز آنوس بسته در کنار سایر ناهنجاری های مادرزادی مانند نقص قلبی ، کلیوی یا اسکلت که نشان دهنده مشکلات چند سیستمی است.
آیا آنوس بسته قابل پیشگیری است؟
مقعد بسته عمدتاً یک ناهنجاری مادرزادی با علت های پیچیده ژنتیکی و تکاملی است که به طور کامل قابل پیشگیری نیست. با این حال ، رعایت نکات مهم در دوران بارداری می تواند خطر بروز برخی ناهنجاری ها را کاهش دهد. این موارد شامل مراقبت های منظم پزشکی ، اجتناب از مصرف داروهای غیرضروری ، پرهیز از تماس با مواد شیمیایی مضر و کنترل بیماری های مادر مانند دیابت است. همچنین مشاوره ژنتیک برای خانواده هایی که سابقه بیماری دارند ، می تواند در شناسایی ریسک ها و تصمیم گیری بهتر مفید باشد. پیشگیری کامل آنوس بسته هنوز امکان پذیر نیست ، اما اقدامات مراقبتی می توانند خطر آن را کاهش دهند.
روش های تشخیص آنوس بسته در نوزادان
- معاینه فیزیکی : بررسی محل مقعد و ارزیابی وجود یا عدم وجود دهانه مقعد توسط بهترین فوق تخصص جراحی کودکان در بدو تولد.
- تصویربرداری رادیولوژیک (اکس ری) : انجام عکس ساده از شکم برای بررسی اتساع روده ها و محل انسداد.
- آنال نگ (Anal Plug Test) : استفاده از یک پروب کوچک برای بررسی مسیر مقعد و تشخیص انسداد.
- سونوگرافی : ارزیابی ساختارهای اطراف مقعد و بررسی ناهنجاری های همراه در کلیه ها و مثانه.
- سیستوورتروگرام : در صورت شک به ناهنجاری ادراری ، برای بررسی ارتباط غیرطبیعی بین روده و مجاری ادراری استفاده می شود.
- MRI یا تصویربرداری پیشرفته : برای تعیین دقیق محل انسداد و برنامه ریزی جراحی در موارد پیچیده.
- آزمایشات تکمیلی : بررسی وجود ناهنجاری های قلبی یا عصبی که ممکن است همراه آنوس بسته باشند.
روش های درمان آنوس بسته در کرمانشاه
- جراحی اولیه (پروستاکتومی یا کولواستومی) : در موارد شدید که امکان اصلاح فوری وجود ندارد ، جراح یک مسیر موقت برای دفع مدفوع ایجاد می کند.
- جراحی بازسازی مقعد (آنورکتوپلاستی) : اصلی ترین روش درمانی که در آن مسیر طبیعی دفع روده ساخته یا بازسازی می شود.
- جراحی چند مرحله ای : در برخی موارد درمان به چند مرحله تقسیم می شود ؛ ابتدا کولواستومی ، سپس بازسازی مقعد و در نهایت بستن کولواستومی.
- استفاده از داروهای ضد عفونت : برای پیشگیری یا درمان عفونت های پس از جراحی.
- مراقبت های بعد از عمل : شامل نظافت محل جراحی ، تغذیه مناسب و جلوگیری از یبوست برای بهبود روند بهبودی.
- فیزیوتراپی کف لگن : در برخی موارد برای بهبود کنترل روده بعد از جراحی توصیه می شود.
- پیگیری طولانی مدت : ارزیابی عملکرد روده و جلوگیری از عوارضی مانند بی اختیاری یا انسداد مجدد.
- مشاوره و حمایت روانی : کمک به خانواده ها برای مدیریت استرس و مراقبت بهتر از نوزاد.
