کیست تیروگلوس یکی از شایع ترین توده های مادرزادی ناحیه گردن است که اغلب در دوران کودکی یا نوجوانی خود را نشان می دهد. این کیست به دلیل باقی ماندن بخشی از مجرای تیروگلوس ، که در دوران جنینی مسیر نزول غده تیروئید بوده ، ایجاد می شود. محل شایع بروز آن در خط وسط گردن و معمولاً نزدیک به استخوان هیوئید است. توده معمولاً نرم ، بدون درد و متحرک است و هنگام بلع یا بیرون آوردن زبان حرکت می کند. هرچند بیشتر موارد خوش خیم هستند ، اما گاهی می توانند باعث عفونت های مکرر یا مشکلات تنفسی و بلع شوند. تشخیص به موقع و جراحی مناسب ، بهترین راه درمان این ضایعه محسوب می شود. بررسی این کیست اهمیت ویژه ای دارد ، زیرا نه تنها بخشی از تکامل جنینی تیروئید را آشکار می کند ، بلکه به درک بهتر علل بروز توده های گردنی نیز کمک می کند.
با کیست تیروگلوس بیشتر آشنا شوید !
کیست تیروگلوس یک توده مادرزادی در ناحیه گردن است که به دلیل باقی ماندن بخشی از مجرای تیروگلوس در دوران جنینی ایجاد می شود. در مراحل اولیه رشد جنین ، غده تیروئید از قاعده زبان به سمت پایین و جلوی گردن حرکت می کند. این مسیر معمولاً پس از تکامل تیروئید بسته می شود ، اما اگر بخشی از آن باقی بماند ، می تواند به صورت کیست ظاهر شود. محل شایع بروز این کیست خط وسط گردن و معمولاً در نزدیکی یا روی استخوان هیوئید است. ویژگی مهم آن حرکت کردن همراه با بلع یا بیرون آوردن زبان است. بیشتر کیست ها بدون درد و خوش خیم هستند ، اما در برخی موارد ممکن است دچار عفونت ، ترشح چرکی یا بزرگ شدن ناگهانی شوند و مشکلاتی مثل اختلال بلع یا تنفس ایجاد کنند. برای تشخیص از معاینه بالینی و روش های تصویربرداری مانند سونوگرافی استفاده می شود. درمان قطعی این ضایعه جراحی است که معمولاً با روش سیسترون انجام می گیرد تا از عود آن جلوگیری شود.
علائم کیست تیروگلوس
- وجود توده در خط وسط گردن
- حرکت توده هنگام بلع یا بیرون آوردن زبان
- توده نرم و بدون درد (در حالت غیر عفونی)
- تورم یا التهاب گردن
- عفونت های مکرر در محل توده
- درد و حساسیت در زمان عفونت
- خروج ترشح از سوراخ پوستی (در موارد فیستول)
- مشکل در بلع (دیسفاژی)
- مشکل در تنفس (در موارد بزرگ شدن کیست)
کیست تیروگلوس چگونه تشخیص داده می شود ؟
تشخیص کیست تیروگلوس معمولاً بر اساس مجموعه ای از معاینه بالینی ، شرح حال دقیق و روش های تصویربرداری انجام می شود.
مهم ترین مرحله ، توجه به ویژگی های ظاهری توده است. این کیست اغلب به صورت توده ای نرم ، گرد یا بیضی و در خط وسط گردن ظاهر می شود. نکته بارز آن حرکت کردن هنگام بلع یا بیرون آوردن زبان است ، زیرا به استخوان هیوئید و مسیر باقی مانده مجرای تیروگلوس متصل است. پزشک در معاینه به وجود هرگونه درد ، التهاب یا ترشح نیز توجه می کند. از نظر سنی ، اغلب بیماران در کودکی یا نوجوانی مراجعه می کنند ، اما در بزرگسالی نیز ممکن است کشف شود.
عفونت های مکرر گردنی و سابقه تورم متناوب می تواند سرنخ مهمی برای تشخیص باشد. برای بررسی بیشتر ، سونوگرافی گردن نخستین روش تصویربرداری انتخابی است ، زیرا بدون تهاجم بوده و به خوبی کیست و رابطه آن با بافت های اطراف را نشان می دهد. همچنین کمک می کند تا از وجود غده تیروئید در محل طبیعی خود اطمینان حاصل شود. در برخی موارد ، سی تی اسکن یا ام آر آی برای تعیین موقعیت دقیق کیست ، ارتباط آن با استخوان هیوئید و بررسی سایر توده های احتمالی مورد استفاده قرار می گیرد.
جراحی کیست تیروگلوس در کرمانشاه با دکتر کریمی
جراحی کیست تیروگلوس تنها روش درمان قطعی این ضایعه است و به طور معمول با روش سیسترون (Sistrunk procedure) انجام می شود. در این روش ، علاوه بر خارج کردن کامل کیست ، بخش میانی استخوان هیوئید و مسیر باقیمانده مجرای تیروگلوس نیز برداشته می شود. این اقدام به دلیل جلوگیری از عود بسیار اهمیت دارد ، زیرا در صورت برداشت ناقص ، احتمال بازگشت کیست بالا خواهد بود. عمل تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. جراح ابتدا برشی کوچک در خط وسط گردن ایجاد کرده ، سپس کیست و بافت های متصل به آن را تا قاعده زبان دنبال می کند. خارج کردن بخشی از استخوان هیوئید ضروری است ، چرا که مجرای تیروگلوس اغلب از درون آن عبور می کند. پس از برداشت کامل ، محل جراحی بخیه زده می شود. دوره نقاهت معمولاً کوتاه است و بیمار پس از چند روز می تواند به فعالیت های روزمره بازگردد. موفقیت عمل بسیار بالا و احتمال عود با انجام روش سیسترون کمتر از ۵ درصد گزارش شده است.
آیا کیست تیروگلوس بدون جراحی درمان می شود؟
کیست معمولاً بدون جراحی درمان نمی شود. این ضایعه مادرزادی ناشی از باقی ماندن مجرای تیروگلوس است و به طور خود به خود از بین نمی رود. در برخی موارد ممکن است کیست برای مدت طولانی کوچک ، بدون علامت یا خاموش باقی بماند ، اما همچنان احتمال عفونت ، تورم ناگهانی یا حتی عود مکرر پس از تخلیه ساده وجود دارد. درمان های دارویی مانند آنتی بیوتیک ها تنها در زمان عفونت به طور موقت مؤثر هستند و صرفاً علائم را کنترل می کنند ، اما منبع اصلی یعنی کیست را برطرف نمی سازند. تخلیه یا سوراخ کردن کیست نیز راه حل دائمی نیست و تقریباً همیشه باعث بازگشت مجدد توده می شود. به همین دلیل ، جراحی به روش سیسترون به عنوان درمان استاندارد توصیه می شود. این روش نه تنها کیست ، بلکه بخش میانی استخوان هیوئید و مسیر باقی مانده مجرا را خارج می کند تا احتمال عود به حداقل برسد. بنابراین ، تنها راه حل قطعی و مؤثر برای درمان کیست تیروگلوس ، انجام جراحی است.
